
rozszerzone informacje o ryzyku
kod ryzyka
297
nazwa
Ryzyko braku zmiany umowy z powodu wystąpienia siły wyższej
waga ryzyka
źródła ryzyka
Źródłem ryzyka jest brak postanowień w umowie przewidujących możliwość zaistnienia przypadku tzw. „siły wyższej” i określenia jej skutków na realizację tej umowy. Szczególnie wysokie, gdy umowa nie przewiduje możliwości zmiany terminu jej wykonania z powodu wystąpienia siły wyższej skutkującej np. brakiem dostępności terenu budowy lub jego części i możliwości wykonywania robót.
Siła wyższa- wydarzenie lub okoliczność o charakterze nadzwyczajnym, na którą Wykonawca ani Zamawiający nie mają wpływu; wystąpieniu której Wykonawca ani Zamawiający, działając racjonalnie, nie mogli zapobiec przed zawarciem Umowy; której, w przypadku jej wystąpienia, Wykonawca ani Zamawiający, działając racjonalnie, nie mogli uniknąć lub jej przezwyciężyć; oraz która nie może być zasadniczo przypisana Wykonawcy ani Zamawiającemu. nie można mu zapobiec, nie można też zapobiec jego następstwom.
„(..) siła wyższa musi być zdarzeniem zewnętrznym w stosunku do powołującego się na nią podmiotu. Stan określany w ten sposób powinien istnieć obiektywnie, a więc musi być widoczny i sprawdzalny dla nieuprzedzonego obserwatora; nie może być np. wytworem wyobraźni.” Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2002 r. (IV CKN 629/00). Zdarzeniami kwalifikowanymi jako przypadki siły wyższej są najczęściej klęski żywiołowe takie jak: pożary, powodzie, trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów, wybuchy epidemii. Ponadto do przypadków siły wyższej zalicza się także strajki generalnie, zamieszki, działania wojenne, akty terrorystyczne, przewroty wojskowe, a takze niektóre działania organów władzy państwowej, takie jak blokady granic państwowych czy wprowadzenie zakazów eksportu czy importu. Niewątliwie przypadkiem siły wyższej była epidemia COVID-19.
Według warunków FIDIC (czerwona książka), “Siła Wyższa” oznacza wyjątkowe wydarzenie lub okoliczność:
a) na którą Strona nie ma wpływu,
b) przed którą taka Strona nie mogłaby się rozsądnie zabezpieczyć przed momentem zawarcia Kontraktu,
c) której, gdyby wystąpiła, taka Strona nie mogłaby uniknąć lub przezwyciężyć, oraz
d) której nie można w istocie przypisać drugiej Stronie.
Siła Wyższa może obejmować wyjątkowe wydarzenia i okoliczności w rodzaju wyliczonych, poniżej, ale bez ograniczenia się do nich, jeśli tylko powyższe warunki (a) do (d) są spełnione:
I. wojna, działania wojenne (niezależnie, czy wojna była wypowiedziana czy nie), inwazja, działanie wrogów zewnętrznych,
II. rebelia, terroryzm, rewolucja, powstanie, przewrót wojskowy lub cywilny lub wojna domowa,
III. bunt, niepokoje, zamieszki, strajk lub lokaut spowodowany przez osoby inne, niż Personel Wykonawcy lub inni pracownicy Wykonawcy i Podwykonawców,
IV. amunicja wojskowa, materiały wybuchowe, promieniowanie jonizujące lub skażenie radioaktywne, z wyjątkiem tych, które mogą być przypisane użyciu przez Wykonawcę takiej amunicji, materiałów wybuchowych, promieniowania lub radioaktywności, oraz
V. klęski żywiołowe, takie jak trzęsienie ziemi, huragan, tajfun lub aktywność wulkaniczna.” )
skutki ryzyka
Skutkiem ryzyka po stronie wykonawcy mogą być opóźnienia w wykonaniu robót, kary umowne za niedotrzymanie terminów, w krańcowym przypadku odstąpienie od umowy z winy wykonawcy. Skutkiem ryzyka mogą też być spory sądowe w ustaleniu czy zaistniała siła wyższa, braku winy wykonawcy w tym zakresie. Po stronie zamawiającego skutkiem ryzyka będą spory i roszczenia wykonawcy w trakcie realizacji umowy.
mitygacja ryzyka
Mitygacja ryzyka ( rekomendowane środki zmniejszające ryzyko) - wystąpienie do zamawiającego w oparciu o uprawnienie wykonawcy do żądania wyjaśnień i zmian specyfikacji z wnioskiem o wprowadzenie klauzuli związanej z zaistnieniem siły wyższej zgodnie z art. 144 ust. 1 pkt 1 Pzp (art. 455 ust. 1 pkt 1 nPzp). Mozliwe skorzystanie z art. 455 ust. 1 pkt 4 Pzp.
Dopuszczalna jest zmiana umowy bez przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia, jeżeli konieczność zmiany umowy spowodowana jest okolicznościami, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć, o ile zmiana nie modyfikuje ogólnego charakteru umowy a wzrost ceny spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekracza 50% wartości pierwotnej umowy.
W takim przypadku zamawiający:
1) nie może wprowadzać kolejnych zmian umowy w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy;
2) po dokonaniu zmiany umowy, zamieszcza ogłoszenie o zmianie umowy w Biuletynie Zamówień Publicznych lub przekazuje Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej.